Dinsdag 26 november 2024

Om half acht ’s avonds krijg ik een melding, dat onze vlucht van morgen om 20.40 uur is geannuleerd. Waarschijnlijk vanwege de aangekondigde storm. We kunnen omboeken, wat ik razensnel doe. We kunnen met de vlucht van morgenochtend om 9.30 uur. Dat is wel erg vroeg voor mijn doen. Daarom besluiten we om dan maar meteen naar Schiphol te vertrekken en een overnachting in het CitizenM hotel op Schiphol te boeken. We lopen naar de metro, waar ik me bedenk dat ik mijn oordopjes ben vergeten. Ik ga terug om ze te halen. We hebben de trein van 20.39 en zijn om 21.10 op Schiphol. Op de hotelkamer kijken we naar de Champions League wedstrijd Manchester City tegen Feyenoord. Na een 3-0 achterstand komt Feyenoord terug tot 3-3 en haalt zo tegen alle verwachtingen in, een punt in een uitwedstrijd tegen een van de beste teams ter wereld!

Woensdag 27 november 2024

We slapen onrustig en staan om 7 uur op. We lopen naar de vertrekhal en leveren de bagage in. Het is niet druk, ook niet bij de veiligheidscontrole. Daarna ontbijten we wat. De vlucht is een kwartier vertraagd. Het is 1 uur en 40 minuten vliegen naar Torino Caselle. Daar worden we opgewacht door Monica, de chauffeur, die we via Booking.com hebben geboekt. Als we de avondvlucht hadden gehad, waren we te laat voor de trein naar de stad geweest. Vandaar deze oplossing. Ik kon de aankomsttijd makkelijk veranderen.
We komen rond half één aan bij het B&B Gioiellino in Turijn. We gaan in de buurt lunchen bij Il Padellino. Erik neemt een Cesar Salate en ik een Padellino, een Turijnse pizza. Klein, maar dik en hij ligt behoorlijk zwaar op de maag.

Daarna nemen we de bus naar Quadrilatero Romano. Deze wijk is ontsnapt aan de 19e eeuwse bouwwoede van de koningen van Savoie en heeft zijn 17e eeuwse karakter bewaard. We bekijken een paar mooie kerken te beginnen bij de Corpus Domini kerk met een mooie fresco van het wonder van de kelk. Daarna lopen we door naar de Domenica Maggiore, maar die is helaas gesloten tot 16 uur. Dan gaan we op zoek naar het Café Bicerin, maar die is op woensdagen dicht. We kunnen ernaast bij Felicin al Consolato wat drinken. Na de koffie bekijken we de kerk Santuario della Consolata. Dit schijnt de favoriete kerk van de Torinesi te zijn. Deze kerk is in 1703 ontworpen door de twee beroemdste architecten uit Turijn: Guarini en Juvarra. De kerk is gewijd aan de Maagd Maria, die succesvol werd aangeroepen tijdens een beleg in 1706 en de pest in 1835. Daarna lopen we naar de bushalte rijden terug naar het B&B.

’s avonds eten we bij Trattoria Tarasaco net voor bij de Wolkenkrabber van Renzo Piano. Prima eten en lekkere wijn. Inmiddels zijn we behoorlijk uitgeput en gaan om negen uur slapen.

Weer: onbewolkt, 8 graden
 

Donderdag 28 november 2024

Na bijna 12 uur slapen worden we rond 8 uur wakker  en hebben we nog een klein half uur voordat het ontbijt staat te wachten. Het ontbijt is uitgebreid, maar zonder kaas en vleeswaren. Na het ontbijt nemen we de metro naar Porta Nuova, het centraal station van Turijn. Vandaar lopen we naar Piazza San Carlo. Dat is een groot bemeten plein met een ruiterbeeld van koning Carlo in het midden. In de arcades rond het plein bevindt zich het café Torino. In dit 19e eeuwse etablissement drinken we een koffie en een Bicerin. Dat laatste is een drankje van slagroom, koffie en chocola, dat oorspronkelijk werd uitgevonden in Cafe il Bicerin, waar we gisteren voor een gesloten deur stonden.

We vervolgen onze weg naar de Mole Antoniella. Dit gebouw domineert sinds 1878 de skyline van Torino. Aanvankelijk bedoeld als de synagoge van Turijn. Halverwege de bouw zag de Joodse gemeenschap ervan af en kocht de gemeente het gebouw dat bekroond wordt met een enorme torenspits. Het gebouw herbergt nu het nationale filmmuseum en de toren is te beklimmen met een glazen lift. Dat laatste doen wij ook en vanaf een meter of 55 hebben we een mooi uitzicht op de stad. Helaas is het nog heiig en het uitzicht is relatief beperkt.

Weer beneden lopen we naar de piazza Vittoria Venezzia, een groot plein dat uitloopt op de oevers van de Po. We gaan lunchen bij Il Mannarino de la Rocca, een slager met een restaurant. We bestellen een voor- en hoofdgerecht voor een voordeeltarief. Na de lunch gaan we naar het hotel terug. Na een rustpauze nemen we de tram naar het Valentinopark. We lopen langs de Po, waarop vele roeiers aan het trainen zijn.

We nemen de tram terug en stappen uit bij Caffè Platti. Daar nemen we een cocktail. Erik eet ook een trammezino, een Turijnse sandwich.

’s Avonds na eten gaan we op weg naar Farfaron Bistrot. Eerst de metro, dan de bus, maar die laat lang op zich wachten. Het diner is prima en de wijn heerlijk. De muziek is Amerikaanse jazz. Ik neem Agnolotti, een Turijnse pasta met vulling en daarna kalfsvlees.

Weer: 11 graden. In de ochtend bewolkt, ’s middags zonnig.
 

Vrijdag 29 november 2024

Na het ontbijt willen we de bus nemen naar de Porta Palatina, maar die komt maar niet. Er heerst een verkeerschaos in Turijn. Daarom nemen we Lime Fiets. Al snel blijkt wat de oorzaak van de verkeersproblemen is. Er is een vakbondsdemonstratie tegen het regeringsbeleid in het centrum van de stad. We fietsen door de stad en kruisen een keer de demonstratie en komen bij de Romeinse stadspoort uit de eerste eeuw na Christus. De poort is goed bewaard en wordt geflankeerd door een beeld van keizer Augustus.

We lopen verder en komen langs de Duomo. Hier wordt de lijkwade van Turijn bewaard. Die is zelden te zien, dus ook nu niet. De kerk is een van de weinige renaissance gebouwen in Turijn en redelijk sober. We lopen door naar de Piazza Castello. Daar is een manifestatie van de vakbonden, met luidkeelse redevoeringen. We lopen over het plein rond de Palazzo Madamma naar Cafe Mulassano, een klein belle epoque café, waar we koffie drinken.

Daarna lopen we verder naar het koninklijk paleis en de koninklijke musea. Dit paleis werd in de 16e eeuw gebouwd voor de hertogen en later koningen van Savoie, nadat zij hun residentie van Chambery naar Turijn hadden verplaatst. We kunnen de vertrekken zien van de koninklijke familie. Hoogtepunten zijn de troonzaal en de eetzaal. Vervolgens zien we de Lijkwadekapel, waar de lijkwade werd bewaard, nadat de Saoies de relikwie eind 15e eeuw (1454) in handen hadden gekregen. In 1997 ging de lijkwade bijna verloren tijdens een brand. De lijkwade is een doek waarop de afdruk van een mannenlichaam met verwondingen aan de hand, rug en knieën is te zien. Eerste berichten over de lijkwade dateren uit de 14e eeuw. Gelovigen menen dat dit de oorspronkelijke lijkwade is, waarin Jezus na zijn kruisiging in is gewikkelde en bijgezet. Wetenschappelijk onderzoek dateert de stof tussen 1260 en 1390. De lijkwade is zelden te zien en alleen met pauselijke instemming.
De kunstgallerij Saubade met de kunstcollectie van het huis Savoie is helaas gesloten, vanwege de vakbondsacties. We lunchen in de buurt en gaan terug naar het hotel.

’s Middags gaan we naar de Laurenzo kerk, maar die is tot 16 uur dicht. Daarom gaan we eerst naar een filiaal van Guido Gobina, gespecialiseerd in Chocola. We schuiven aan bij een Spaanse jongeman, Pedro uit Valencia. We nemen een kopje warme chocolade en een grote bonbon. Het is lekker, maar wel erg machtig. We lopen daarna weer naar de Laurenzo kerk, een prachtige barok kerk, naast het paleis. Van buiten is de kerk extreem onopvallend, maar binnen is er veel barokke pracht en praal met een viertal zij altaren.

Na de kerk drinken we nog een drankje en gaan met een taxi terug naar het hotel. ’s Avonds eten we bij Vitel Etonné. Ik neem de Piemontese specialiteit Vitello Tonnato. Daarna gnocchi. We zit eigenlijk nog steeds vol van de chocola. Dan met de bus weer terug naar het hotel

Weer: zonnig en 11 graden. ’s Avonds wordt het mistig.

Zaterdag 30 november 2024

We willen in de stad koffie drinken en een taartje eten. Dat willen we bij Farmacia del Cambio gaan doen, een chique gelegenheid in de oude stad, maar daar staat zo’n lange rij voor de deur dat we een eenvoudiger alternatief zoeken en vinden. Na de koffie gaan we terug naar de B&B. Daarna gaan we naar de autoverhuur van Budget. Dat is niet ver van onze B&B. De verhuurder heeft een heel lang verhaal over eigen risico en benzine kosten, dat ik grotendeels langs me heen laat gaan, omdat het meeste al gedekt is en de extra verzekeringen 50 euro per dag kosten. We gaan op weg nadat we de schades aan het voertuig hebben laten noteren.

We rijden naar de basiliek van Superga hoog op een berg gelegen met uitzicht op de stad. In 1706 sloeg de hertog van Savoie hiervandaan de belegering van Turijn (door de Fransen tijdens de Spaanse successieoorlog) gade, die gunstig voor de Savoies afliep. Als dank liet hij hier in 1717 een kerk bouwen. De kerk heeft een mausoleum voor de koningen van Savoie. In 1949 vloog een vliegtuig met de selectie van AC Torino tegen de berg en kwamen alle spelers en begeleiders om. Achter de kerk is er een monument voor hen opgericht. De kerk is een barokkerk met kloostergang. De koepel is te beklimmen voor het uitzicht. We eten een broodje bij de bar in het complex

Vervolgens rijden we naar de St Maria van de Capucijners kerk, ook op een heuvel, maar dichterbij het centrum. Ook vanaf hier een prachtig uitzicht op de stad en de rivier. Daarna gaan we weer naar het hotel.

’s Avonds eten we bij het michelinster restaurant Cannavaccioli. Heerlijk 5-gangen menu met wijnarrangement. Daarna met de taxi terug.

Weer: zonnig en 11 graden.

Weer: zonnig 20°

Zondag 1 december 2024

We ontbijten voor de laatste keer in het B&B. Federica is er niet en haar man Mirko neemt de honneurs waar. Na het ontbijt haal ik de auto uit de parkeergarage en rijden we naar Reggia Venaria Reale, het paleis, dat koning Carlo Emmanuel II 1675 liet bouwen als jachtslot, gewijd aan Diana, de godin van de jacht. Na de verwoesting door het Franse leger in 1693 liet koning Vittorio Amadeo II het paleis vanaf 1702 uitbreiden tot een paleis dat moest wedijveren met Versailles. We gaan vooraf even koffiedrinken in de straat die uitkomt op het paleis en beginnen dan aan de route door het paleis. Het begint met een tentoonstelling over de dynastie van de Savoies vanaf het jaar 1008, toen het hertogdom Savoie ontstond met hoofdstad in Chambery (aan de andere kant van de Alpen, nu in Frankrijk). Veel aandacht wordt besteed aan de architectuur en de vele paleizen en de uitbreiding van de nieuwe hoofdstad van Savoie, Turijn. Dan komen we in de vertrekken. Omdat het paleis door de troepen van Napoleon rond 1800 is geplunderd en in kasernes veranderd, is er niet veel meer over van de oorspronkelijke inrichting en zijn veel schilderijen en meubels, die we nu zien, geleend van andere verzamelingen van de Savoies. In 1997 werd het paleis door UNESCO tot Werelderfgoed bestemd en kwam de renovatie op gang. De plafondfrescoes en veel friezen in de ruimtes zijn orgineel net als de grote gallerij. De zeer grote tuinen naar Frans ontwerp zijn gerestaureerd. Na anderhalf uur staan we weer buiten. Het is prachtig weer, zonnig, maar wel erg koud.

We rijden vanaf hier over de snelweg naar Aosta in het gelijknamige dal in de Alpen. Prachtig landschap in het smalle dal tussen de bergen. Rond half twee zijn we in Aosta. We doen een kleine lunch, rusten wat uit. Daarna lopen we door het centrum. Het is er erg druk op deze zondagmiddag. Op het grote plein Piazza Chanoux, voor het stadhuis (Hotel de Ville) is een kerstmarkt.

In de Val d’Aosta, een van de kleinste regio’s van Italië, wordt naast Italiaans ook Frans als officiele taal gebruikt. Dit was één van voorwaarden voor toetreding van de regio tot Italië in 1861.

’s Avonds gaan we een cocktail drinken bij Ad Forum, een cafe waar het voetbal op grote schermen wordt vertoond. De cocktails smaken prima en komen - zoals zo vaak in Italië - met kleine hartige hapjes, il Aperotivo. Na de cocktail lopen we via een grote omweg naar Osteria da Nando. Hier eten we specialiteiten uit de regio, zoals, slakken met volkoren polenta, een carpaccio van kalfsvlees en gnocchi.

Weer: zonnig, 2 graden

Maandag 2 december 2024

Vanochtend verkennen we het centrum van Aosta. Dat bestaat uit een heel lange straat met wat zijstraatjes in een Romeins rasterpatroon. Aosta onstond onder Julius Caesar, rond 25 v.C. en groeide snel uit uit tot het "Rome van de Alpen". We bekijken de Kathedraal uit de 11e eeuw en daarna de ruines van het Romeins theater van begin 1e eeuw n.C.. Dit was een van de weinige overdekte theaters in de Romeinse tijd. Iets verderop staat de Praetoriaanse stadspoort met drie bruggetjes. Aan het eind van de straat staat de triomfboog voor Augustus, maar die is helaas ingepakt voor restauratie. Tenslotte bekijken we het Collegiata dei Santi Pietro e Orso. Een romaanse kloosterkerk uit de 11e eeuw.

We lopen terug en nemen de auto. We rijden naar het kasteel van Fenis, een dorp 13 km verderop, maar dat blijkt op maandagen gesloten te zijn. Dan keren we om en rijden naar Aymeville. Daar lunchen we bij de Old Grizzly, helemaal in kerstsfeer en ook - ondanks het Grizzly beren thema - helemaal op de regionale keuken gericht. Hier eten we een soort ravioli en een carpaccio. Vervolgens rijden we het Nationaal Park Gran Paradiso in, naar Cogne. Gran Paradiso was het eerste nationale park in Italië, gesticht in 1922 en vernoemd naar de Alpentop met die naam, die 4.061 meter hoog is. De omgeving is prachtig en de weg kronkelt omhoog langs een diep dal. In Cogne drinken we koffie, lopen wat rond in dit wintersportdorp en rijden vervolgens weer terug naar Aosta.

In de avond drinken we een biertje bij Birrificio B63, een microbrouwerij met cafe. Ik neem een Rock en Erik een Soul bier. ’s Avonds eten we pizza bij pizzeria La Rotunda. Eenvoudig, doch voedzaam en goedkoop.

Weer: lichtbewolkt, 10 graden

Dinsdag 3 december 2024

Na het ontbijt en een koude start (bevroren autoruiten) rijden we naar Courmayeur, aan de voet van de Mont Blanc, of de Monte Bianco, zoals de Italianen de hoogste berg van Europa (4807m) buiten de Kaukasus noemen. Italië en Frankrijk zijn er nog steeds niet uit in welk land de berg  ligt. Courmayeur is een lelijk wintersportdorp, waar we met moeite een kop koffie kunnen bemachtigen. We rijden vervolgens naar de Skyway. Dit is de kabelbaan naar de top van de Monte Bianco. Goedkoop is het ritje niet: 63 euro pp. We gaan eerst tot een paviljoen halverwege. De kabelbaan heeft een grote luxe cabine, die om zijn as draait: je hoeft dus niet van plaats te wisselen om alles te zien. Vanaf het paviljoen neemt een tweede lift ons naar de top op Punta Helbronner. Daar zijn we op 3466 meter hoogte. Dat merk je meteen aan de ijle lucht. Na even acclimatiseren gaat het wel. We kunnen naar buiten, waar het ijskoud is. We zitten hier boven de wolken. De top was vanuit het dal niet te zien. Het uitzicht is prachtig. Na het nemen van ettelijke foto’s en video’s gaan we weer naar het paviljoen. Daar drinken we een kopje koffie voor we weer naar het dal teruggaan.

We rijden vervolgens voor de tweede keer naar Fenis. Daar is een van de mooiste kastelen van de Vale d’Aosta. Voor we het kasteel bezoeken, lunchen we eenvoudig bij Osteria Chatelaine. Na de lunch lopen we 200 meter omhoog naar het kasteel. Het kasteel is alleen met een gids te bezoeken en ook nog alleen in het Italiaans. We moeten 20 minuten wachten voor onze tour begint. De groep is klein. Naast ons alleen een Italiaans gezin. De gids is zo aardig om ons in Frans bij te praten over wat ze net in het Italiaans heeft verteld. Het kasteel gaat terug tot 1242 en werd voor de familie Challant gebouwd. De enige bewoners van het kasteel. In de 18e eeuw raakt het kasteel in verval en wordt tijdelijk een boerderij. In de 19e en 20e eeuw wordt het gerestaureerd. Eerst door een particulier en later door de autonome regio Aosta. De ommuring moet worden herbouwd, maar het fort is origineel. Op de begane grond leefden personeel en soldaten. De Challants waren de vertegenwoordigers van de hertogen van Savoie in dit dal. Op de eerste verdieping leefde familie, want dat was veel warmer. Grootste schat van het kasteel zijn de prachtige fresco’s uit de 14e en 15e eeuw. Zowel rond de galerij van de binnenplaats als in de kapel. De kwetsbaarheid van deze fresco’s is ook de reden voor de beperking van het bezoek. In de kapel zien we de apostelen en veel heiligen afgebeeld. Op de galerij afbeeldingen van Wijzen met levensadviezen in het Frans. Ook Sint Joris en de draak en St Christoffel zijn afgebeeld.

Na het kasteelbezoek rijden we terug naar Aosta. ’s Avonds eten we in Trattoria Praetoria. Prima restaurant met specialiteiten uit de vallei. Erik neemt gnocchi met blauwe kaas uit de vallei en vervolgens de Chrevrette Chaude, geitenkaas met walnoten, rozijnen, honing en seizoensgroenten. Ik neem een kalfspaté en daarna Le Scottadito, ofwel lamskoteletten. We hebben zelfs nog ruimte voor een dessert: een semifreddo voor Erik en Panna Cotta met frambozencouli voor mij.

Weer: zonnig, 10 graden

Woensdag 4 december 2024

Het heeft vannacht weer gevroren, sterker nog, bij vertrek om 9.30 vriest het nog steeds. We moeten krabben om het ijs van de voorruit te krijgen. Gelukkig mogen we de krabber van een mede hotelgast lenen. We rijden richting Turijn. De ruitensproeiervloeistof blijkt op te zijn. We drinken koffie voordat we de snelweg op gaan. We komen rond 11.30 aan bij het NH hotel Lingotto. Dit is gevestigd in de voormalige Fiat-fabriek Lingotto uit 1922. Deze is in 1982 gesloten en daarna door architect Renzo Piano omgetoverd in een multifunctioneel centrum, met twee hotels, een museum (met de verzameling van voormalig Fiat eigenaar Gianni Agnelli) een winkelcentrum en kantoren. Op het dak is de testbaan van Fiat (La Pista) omgezet naar een daktuin met beeldententoonstelling. Om van de receptie naar de hotelkamers te komen moeten we door een glazen tunnel de binnenhof van de voormalige fabriek oversteken. Dat is nu een tuin. De tunnel is echter niet verwarmd en net zo koud als buiten.

We gaan lunchen in Eataly, naast het Lingotto complex. Dit is de eerste vestiging van dit eetwarenhuis, in 2007 opgericht door  Oscar Farinetti in een voormalige Vermouth distelleerderij. Het is een hoogwaardige delicatessenwinkel, restaraurant en kookschool. In 2010 opende ze een filiaal in New York, waarna nog tientallen locaties volgden.  Ik neem een tonijntartaar en Erik een Caesar Salade.

Om 14 uur gaan we La Pista 500 bekijken, de voormalige testbaan van Fiat op het dak. Renzo Piano heeft er wat paviljoens aan toe gevoegd. Er staat hier en daar wat kunst en er is een daktuin aangelegd in de stijl van Piet Oudolf, bekend van de High Line in New York en het Oude Hoofd in Rotterdam. Hier is echter Benedetto Camerana (1963) uit Turijn aan het werk geweest.

Daarna lopen we naar het Nationaal Museum van de Auto. Dit museum, gelegen aan de oevers van de Po is in 1933 opgericht. Het huidige pand uit 1960, ontworpen door Amedeo Albertini is in 2011 gerenoveerd en na vier jaar van sluiting heropend. Met een roltrap gaan we naar de 2e etage, waar de tentoonstelling begint met de eerste auto’s in Italië. Het zijn eigenlijk koetsen zonder paarden. In de decennia erna worden het echte auto’s. De tentoonstelling volgt de ontwikkeling van de autoindustie, het autoracen en design. Het is niet alleen Italiaans en Fiat wat we zien, maar ook Franse, Amerikaanse en Duitse auto’s passeren de revue. Een deel is gewijd aan het autoracen en uiteindelijk ook de Formule 1. De geschiedenis daarvan stopt bij Hamilton en niet bij Verstappen. We zien ook concept-auto’s die het nooit tot productie hebben gebracht. Na ruim 1,5 uur zijn we weer beneden. We drinken nog wat en gaan dan terug naar het hotel.

Om 18 uur gaan we een cocktail drinken in de hotelbar en aansluitend gaan we weer naar Eataly, maar nu voor het diner in Le Cucine del Mercato. Erik neemt Insalata Russa en daarna een Pizza al Padellino Vegetariana. Ik neem Tentaculo di Polpo met humus en daarna een Filetto Frollato met gebakken aardappels en sla. Er is zelfs ruimte voor een dessert: ik neem een Tiramisu en Erik een appeltaart.

Weer: koud begin met -2 graden, maar ’s middags zonnig en 10 graden.

Donderdag 5 december 2024

We staan iets voor 7 uur op en ontbijten in de ontbijtzaal en gaan daarna met de auto naar het vliegveld. Het vriest zo’n 2 graden. In de buurt van het hotel zijn nogal wat wegwerkzaamheden en de alternatieven die de navigatie biedt lopen een paar keer dood. Dan heeft de Garmin de juiste route gevonden en rijden we de wijk uit en de snelweg op. Na een kwartier goed doorijden, belanden we in een file. Dat duurt ook zo’n 15 minuten en daarna kunnen we weer doorrijden. Na ruim een uur zijn we op de luchthaven. We leveren de auto in, droppen de bagage (geen rij, we zijn meteen aan de beurt) gaan de door de veiligheidscontrole (ook geen rij) en daarna moeten we nog anderhalf uur wachten voor vertrek. We vertrekken 10 minuten te laat uit Turijn en komen een kwartier te laat aan op Schiphol.

Op Schiphol wachten we ruim een kwartier op de bagage. We wachten 4 minuten op de trein van 14.34 naar Rotterdam. In Rotterdam nemen we een Ubertaxi, die ons naar huis brengt. In Rotterdam regent het.

Weer: Turijn, zonnig -2 graden. Rotterdam, regen 10 graden.

 

	Andere Reisverslagen
terug