Donderdag 26 november 2009

We vertrekken om vijf uur van huis. Met de metro rijden we naar het centraal station van Rotterdam, waar we de trein naar Schiphol nemen. Daar komen we om 18.15 uur aan we geven de bagage af. We eten wat voor we om 20.15 aan boord van het KLM vliegtuig stappen. We vertrekken stipt om 20.50 uur. Na een probleemloze vlucht landen we om 22.10 in Zürich op de luchthaven Kloten. We nemen de trein naar het Zürich HB. Treinkaartjes hebben we al on-line besteld op de site van de Zwitserse spoorwegen SBB. Vanaf het Hauptbahnhof nemen we een taxi naar het hotel Rössli. De taxichauffeur vindt het maar een kort ritje, maar we zetten door. Onze kamer is in een bijgebouw tegen over de receptie. We drinken in de bar van het hotel nog een biertje voordat we gaan slapen.

Vrijdag 27 november 2009

  We ontbijten boven de receptie. Het ontbijt is goed verzorgd. Daarna gaan we de oude stad op de rechteroever van de rivier Limat verkennen. Niederdorf heet dit deel van de historische binnenstad. We drinken koffie bij het Rathaus café, waarna we verder gaan en de Niederdorferstrasse aflopen vanaf het Central. Het eerste stuk van de straat is nogal ranzig, met veel stripclubs. Hoe verder je loopt hoe beter het winkel aanbod wordt. Met zeer fijne winkels voor kleding, meubels en design. Ook zien we een winkel met een uitgebreid aanbod van zuidvruchten, kruiden, noten en thee. In de Spiegelgassen, een zijstraat, woonde in 1916 en 1917 Lenin voordat hij in Rusland aanzette tot de Oktoberrevolutie. Eveneens in de Spiegelgasse is het Cabaret Voltaire, waarin in dezelfde periode de kunstbeweging Dada ontstond, die zich afkeerde van de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog. In Nederland vond die stroming zijn weerklank bij kunstgroep De Stijl met Mondriaan, Rietveld, Van Doesburg en Bordewijk. We bezoeken de Grossmünster, de grote kerk van de stad. Op deze plek stichtte Karel de Grote een kerk, maar het huidige gebouw stamt uit de 12^e eeuw. In de gevel van de Zuidtoren is een groot beeld van Karel de Grote te zien. Het is een replica. Het origineel wordt in de (toegankelijke) crypte onder de kerk bewaard. De kerk is na de reformatie een sober gebouw geworden, waaruit vrijwel alle versieringen zijn verwijderd. Dat heeft ook zijn charme. Huldrych Zwingli, de grote Zwitserse kerkhervormer preekte hier en maakte zich los van de Katholieke kerk aan het begin van de 16^e eeuw. Zwingli was beïnvloed door Erasmus van Rotterdam en Maarten Luther, beiden tijdgenoten van hem. Later werd de leer van Johannes Calvijn uit Genève dominant in de protestantse kerk in Zwitserland. De zuidtoren van de kerk is te beklimmen. 187 treden voeren naar de top. Vanaf de toren is er een mooi uitzicht over de stad. We bekijken ook de kloostergang van het voormalige Herrenstift, dat aan de kerk is vastgebouwd en lopen vervolgens langs de Limat naar de Zürich See. Aan de oevers zijn bootverhuur, jachthavens en zonneweiden en een aantal kapitale villa’s waarin kantoren en musea zijn gehuisvest. O.a. het Johann Jacobs museum (koffie) en een prive-museum, dat ontworpen is door de beroemde modernistische architect Le Corbusier (1887-1965) . Het huisvest het Privat Museum Heidi Weber en Center Le Corbusier. Het is helaas niet vandaag te bezichtigen.  Wel een bijzonder gebouw van de hand van de grondlegger van de moderne architectuur. Het gebouw is als tentoonstellingsgebouw door Le Corbusier ontworpen op initiatief van Heidi Weber, die hem bewonderde en met hem samenwerkte. Het gebouw is in 1967 voltooid en is aan het werk van Le Corbusier gewijd.

We nemen de tram terug naar het centrum en lunchen in de Kantorei.

Na de lunch lopen we naar het Kunsthaus Zürich. In  dit moderne kunstgebouw zien we een tentoonstelling gewijd aan Seuras, de Franse pointilist uit de 19^e eeuw. Veel bekende werken worden getoond in samenhang met voorstudies. Centraal staat een klein schilderij met de Eiffeltoren en een stuk dat een circusvoorstelling laat zien. Dan bekijken we nog een tentoonstelling over Giacometti, de Zwitserse beeldhouwer. Er zijn niet zo veel typische magere beeldjes, maar opvallend veel schilderijen. Daarna bekijken we de vaste collectie. Die is nogal divers, en heeft een paar topstukken. Alle tijdperken worden  bestreken. Voor ons zijn uiteraard de Nederlandse meesters, w.o. een Rembrandt (Apostel Simon) en een paar Mondriaans interessant.

Vervolgens drinken we wat in de gay bar Cranberry, waarna we naar Barfüsser gaan voor een Sushi mix. Barfüsser was de eerste gay bar van Zwitserland, maar is nu een ruim en trendy sushi restaurant met een gemengd publiek. We hadden bij Adler Swiss Chuchi willen eten, maar dat zat vol. Dat wordt dan zondag. De sushi, maki en zomeer waren heerlijk en behoorlijk vullend.

We gaan terug naar hotel. Later op de avond verkennen we een deel van de Gay scene van Zürich.

Weer: bewolkt en zo nu en dan flinke regenbuien. ’s Avonds droog. Max 10°C / 50°F

 

zaterdag 28 november 2009

  Vandaag bekijken we de westoever van de rivier de Limat. We drinken koffie bij Confisserie Sprüngli aan de Paradeplatz bij de Bahnhofstrasse. Sprüngli is een Zwitsers instituut op het gebied van chocolade en pralines. Als sinds 1839 maakt het bedrijf chocolade en verkoopt het in een eigen winkel. Het bedrijf is sinds die tijd wel gegroeid.  Eerst door de fusie met Lindt uit Bern en later door overnames in Duitsland, Italië, Frankrijk en de USA. De vestiging aan de Paradeplatz is de meest voorname van de 12 winkels in Zürich (er zijn er nog 5 in andere steden) en heeft naast een winkel ook een groot café of konditorei. Koffiedrinken met taart of chocola is hier een waar genoegen. We nemen een Apfelstrudel en een echte Sprüngli chocoladetaartpunt bij de koffie. Na het koffiedrinken stappen we nog even de chocolaterie in en kopen een doosje voor het thuisfront. Na al dit lekkers lopen we de Bahnhofstrasse af naar de Zürich See. De Bahnhofstrasse is een zeer chique winkelstraat met zeer voorname juweliers (Tiffany & Co, Cartier, Bulgari, Omega) en kledingwinkels (Prada, Dior, Armani, Chanel, Vuitton,  etc). Ook staan hier de grootste warenhuizen van Zwitserland, Manor en Jelmoli. Zoals de website van de straat stelt: "er zijn vele Stationstraten in de wereld, maar er is er maar één beroemd".  Vervolgens lopen we naar de Fraumünster, de grote kerk aan de westoever. Deze middeleeuwse kerk werd in de reformatie ontdaan van al haar ikonen, ornamenten en orgel en heeft daarom een nogal sober interieur. In 1967 werden door Marc Chagall (destijds al 80 jaar oud) een vijftal prachtige glas-in-lood ramen gemaakt aan de koorzijde. Helaas mag er niet gefotografeerd worden. Het koor is opvallend hoog (18m) en is prachtig met de vijf ramen. De drie  hoofdramen zit in de westzijde aan achterzijde van het koor. Aan de noord en zuidgevel zijn twee nevenvensters. Het bloedrode Profetenvenster aan de noordzijde toont de profeten Elisa en Elia. Het blauwe Wettenvenster ertegenover laat Mozes zien, die neerkijkt op zijn ongeduldige en onvolgzame volk. De hoofdvensters bestaan uit het blauwe Jacobsvenster (met Jacobsladder), het gele Zionvenster en in het midden het groene en grootste Christusvenster, dat het leven en afkomst van Christus uitbeeldt met de kruisiging helemaal bovenin. Ook van Giacommetti (1940) is er een glas-in-lood raam. Ook heel mooi, maar in vergelijking met Chagall speelt het tweede viool. Het toont God, Christus, acht profeten, de vier evangelisten en tien engelen. We gaan dan de smalle straatjes van de westoever in. We komen langs de 13e eeuwse Peterskerk, met haar grote wijzerplaat voor de kerkklok (8,7 meter diameter) en de eveneens 13e eeuwse Augustinerkerk. De kerk werd tijdens de reformatie ontheiligd, later gebruikt als muntmakerij en sinds de 19e eeuw in dienst als Christkatolische Kirche, een liberale afsplitsing van de Rooms Katholieke kerk - als reactie op het eerste Vaticaans concilie van 1870 - die vooral aanhang heeft in de noordelijke kantons. In Nederland is de oudkatholieke kerk haar equivalent. 

We klimmen naar de Lindenhof voor een prachtig uitzicht over de rivier en de oostoever. Dit is het oudste deel van de binnenstad en ooit de locatie van een Romeins douanekantoor. Door het centrum lopen jonge padvinders die zakjes met koekjes verkopen. Dan wordt het onder het aangename winterzonnetje langzaamaan lunchtijd en dalen we weer af naar de Zeughauskeller. Dit is een traditionele bier- en eettent. Hoewel het alle karakteristieken van  een toeristenattractie heeft (traditionele aankleding, 10 talige menukaart) komen hier ook veel lokale gasten.  Hier wird Wurst gross geschrieben roept de menukaart.. Er is keus uit een 15-tal worstvariëteiten vergezeld van aardappelsalade, rösti of pommes. Het is heel gewoon dat je een tafel moet delen met anderen. Dat gaat hier heel gemoedelijk. Erik kiest voor de Zürcher Kalbsbratwurst met Zwiebelsauce en kartoffelsalat. Ik kies voor de Skt Galler Schüblig (met het beste rund en varkensvlees) met rösti. 

Na de  lunch nemen we de tramlijn 8 naar Helvetiaplatz in Zurich West. Het openbaar vervoer is in Zürich - zonder metro - goed geregeld. Trams rijden minimaal 6x per uur, maar meestal vaker. Op de middellange afstand is er een goed netwerk van S-bahnen. Op het Helvetiaplein is een rommelmarkt waar van alles en nog wat wordt verkocht. Zürich West is heel wat anders dan het keurige oude centrum met haar Gildehuizen of de chique Bahnhofstrasse met haar designer winkels en bankkantoren. Hier, in districten 4 en 5, huist een bijzondere mengeling van tegencultuur, erotica, zelfkant, immigranten en trendy bars. Vanaf de Helvetiaplatz lopen we de Langstrasse in Noordelijke richting uit. Dit was eens de rosse buurt van Zurich en nog steeds zijn er nogal wat erotische zaken te zien. Veel meer is het een multiculturele samenloop van eettentjes, winkels en barretjes. We stoppen even voor iets te drinken in een dubieus kebab zaakje. Ten noorden van het spoor wordt de straat een stuk beter en zie je meer trendy bars, art house bioscopen, street en club wear winkels en eettentjes. Bij Limmatplatz is een giga supermarkt van Migros, waar we een blik op de schappen werpen. Boven de supermarkt torent het hoofdkantoor van het supermarkt-concern. Migros is het grootste detailhandelsbedrijf van Zwitserland en is een cooperatieve onderneming met leden in brede lagen van de bevolking. In de jaren 20 van de vorige eeuw begon Migros met een revolutie in de levensmiddelenhandel door grootschaligheid en lage prijzen. In 1948 introduceerde het de zelfbedieningswinkel. Migros groeide uit tot een groot concern (jaaromzet 25,7 Mld CHF) met winkels, fabrieken, groothandel, onderwijs, cultuurbevordering, reisorganisaties etc. Daarna nemen we de tram richting Schiffbau. Een voormalige fabriekshal voor scheepsonderdelen, die nu in gebruik is als cultureel centrum met drie theaters, een jazz podium (Moods) en een restaurant (Lasalle). Na een kijkje in het complex nemen we de trein naar het centrum en lopen vanaf het Hauptbahnhof door de zeer drukke Bahnhofstrasse, naar de Urianastrasse voor een bezoek aan de Jules Verne Panorama bar. De bar in een toren gevestig en  is met een lift te bereiken via restaurant Lipp. Het is er ontzettend druk rond deze tijd (17 uur) en een zitplaats zit er niet in. Het uitzicht op de drukke winkelstraten rond Bahnhofstrasse is zeer mooi en we drinken staande onze prosecco.

Daarna terug naar het hotel. Na een pauze nemen we de tram naar restaurant Mesa, voor het diner. Het restaurant heeft een michelin ster en die is het meer dan waard. Uit het 7 gangen menu maken we een keuze van 4. Begeleid door een wijnarrangement wordt een genot voor de smaak en een zeer verzorgde avond. Helemaal voor niets is het niet: de rekening is nogal aan de hoge kant. Na het eten nemen we de tram (die ook ’s avonds laat nog een 10minutendienst rijdt) naar het hotel terug.

 

Weer: zonnig en droog, 8 graden.

Zondag 29 november 2009

 

We gaan na het ontbijt met de tram naar het Hauptbahnhof en van daar met de S10 of Uetlibergbahn naar de top van de Uetliberg, Zürich’s eigen berg. Het bergstation ligt op 873 meter boven zeeniveau. Vanaf het station volgen we de route naar het uitzichtpunt bij het restaurant en hotel Uto Kulm. Daar is ook een uitkijktoren. Je ziet tot aan de sneeuwtoppen van de Alpen en bij goed weer tot in Oostenrijk. Vandaag is het bewolkt, maar het uitzicht is toch heel mooi. Vanaf de uitkijktoren wandelen we in bijna twee uur naar Felsenegg via de planetenroute. De route is volgens de borden vlak, maar het gaat toch behoorlijk op en neer. Het is desalniettemin niet al te moeilijk. De wegen en paden zijn goed begaanbaar. De uitzichten onderweg zijn zeer de moeite waard. Op de route komen we langs modellen van de planeten, die op schaalafstand van elkaar zijn neergezet. Het weer is bewolkt en fris, maar goed te doen. Bij Felsenegg is een kabelbaan, waarmee we naar beneden kunnen naar Adliswill. Op de kabelbaan zijn ook de OV-kaartjes geldig. Beneden in Adliswill is het 10 minuten lopen naar het station. Vandaar nemen we de S-bahntrein S4 terug naar Zürich. In de stad aangekomen eten we bij McDonald (wat een contrast met gisteren!), waarna we naar het hotel gaan om op te frissen.

We gaan later even koffie drinken bij Starbucks en op het station kijken of je er ook bagage in bewaring kunt geven. Dat kan in kluizen. Terug in het centrum drinken we een wijntje bij het Rathaus Café en dan weer naar het hotel.

’s Avonds eten we bij Adler Swiss Chuchi een restaurant dat typisch oer-Zwitserse kost serveert. Het is er afgeladen druk en het is maar goed dat Erik gisteren heeft gereserveerd. Erik neemt een Raclette, met rookkaas en ik een Fondue met gerijpte kazen. Voor de raclette krijgt Erik een electrisch grill-apparaatje met een pannetje en plakjes kaas. De gesmolten kaas moet hij dan uit het pannetje schrapen en op een aardappel smeren. De heelgekookte aardappelen zitten in een warmhoudzak. Ik krijg een fonduepan die door een spiritusbrander wordt verhit. In het houteninterieur tegen de achtergrond van Zwitserse hoempamuziek is het genieten tussen toeristen en Zürchers. Samen met de wijn is de typische, maar relatief eenvoudige maaltijd  toch nog 160 francs.

Na het eten drinken we nog een drankje bij Cranberry.

Weer: bewolkt, 7 graden.

 

Maandag 30 november 2009

We nemen de tram naar het station en doen daar de koffer in een bagagekluis (CHF 8 voor 24 uur). Vervolgens kopen we een Zurich pass plus. Dat is een onbeperkt reizen kaart voor het hele kanton (en een beetje erbuiten) in  bus, tram, trein en veerschepen. Vandaag gaan we naar Stein am Rhein en Schaffhausen en de Zurich Card plus kost CHF 36 en dat is minder dan een retourtje. Er is ook een normale Zurichcard, waarmee je in een kleiner gebied (stad en omgeving) kan reizen. Daarnaast biedt de kaart gratis toegang tot veel musea en attracties. We nemen de trein naar Winterthur en daar stappen we over op de S-29 naar Stein am Rhein. 

Na dik een uur zijn we in Stein am Rhein. Helaas regent het pijpenstelen. De rit zou anders veel mooier geweest zijn. Het landschap is mooi en bergachtig en we stijgen gestaag. In Stein am Rhein lopen we naar het centrum. Daarvoor moeten we de brug over de Rijn oversteken. In het midden van het stadje ligt de Rathausplatz, naar verluidt het schilderachtigste plein van het land. De gevels zijn met fresco’s versierd, de één nog mooier dan de ander. We drinken koffie met een gebakje bij de bakker en lopen wat rond door het mooie dorpje. Na een uur hebben we het wel gezien en nemen we de Regionalbahn naar Schaffhausen. Het is een mooi en kort ritje van een half uur. Daar lunchen we bij Restaurant Falken. Vanuit Schaffhausen nemen we de bus #6 naar Neuhausen Zentrum. De rit duurt ongeveer 10 minuten. Het is dan nog 5 minuten lopen naar de beroemde waterval in Rijn van Schaffhausen (die dus in Neuhausen ligt). Helaas regent het nog gestaag door en kunnen we wat minder voluit genieten van de brede waterval. Vanaf dit punt is de Rijn bevaarbaar tot hij bij Rotterdam in de Noordzee stroomt. Na een uitgebreide blik op dit mooie natuurverschijnsel nemen we de bus weer terug naar Schaffhausen.

In Schaffhausen kijken we rond in het centrum. Er zijn een aantal huizen met prachtige gevels, compleet met fresco’s, erkers en gevelbeelden. Meestal hebben die namen een relatie met de naam van het pand (of is het andersom?). Vanwege de regen gaan we schuilen in een konditorei en nemen we wat warms te drinken. Het is inmiddels behoorlijk koud geworden. We lopen verder en bezoeken de Münster zu Allerheiligen, de grote 11e eeuwse kerk van Schaffhausen. Van binnen is de romaanse kerk zeer sober in gericht. Zoals in zoveel Zwitserse hervormde kerken zijn de kerkschatten en decoraties tijdens de door Zwingli geleide reformatie verwijderd en vernietigd. Alleen de glas-in-lood ramen in de absis zijn de moeite waard. Naast de kerk is een kloostergang, waarin ook het Allerheiligenmuseum is gevestigd. Dit museum heeft een historische collectie. Het klooster in Schaffhausen behoorde aan de Benedictijner orde toe. Tijdens de reformatie is het klooster in 1529 opgeheven. In de Tweede Wereldoorlog werd de kerk - net als de rest van het oude centrum - door Amerikaanse bombardementen in augustus 1944 deels verwoest. Honderd mensen kwamen om.  Schaffhausen ligt ten noorden van de Rijn en de Amerikanen dachten dat het in Duitsland lag. De USA boden excuses aan en betaalden compensatie...maar maakten in februari 1945 dezelfde fout. Nu kwamen 16 mensen in Schaffhausen om en negen in Stein am Rhein. Tegenover de kerk staat een hotel met een gevelornament dat ook getuigt van de vernietiging in 1944 en wederopbouw in 1945.

Het is inmiddels gaan sneeuwen als we teruglopen naar het station. We nemen de ICE van 16.09 uur naar Zürich. 16.48 uur zijn we er al. We halen de koffer op en nemen de trein naar het vliegveld. Er gaan rond deze tijd erg veel treinen naar het vliegveld en ze zijn allemaal dik vertraagd. Het is maar 10 minuten met de trein. Op het vliegveld Kloten eten we een snack en kijken wat rond in de winkels. Dan is het nog wachten op de vlucht.

Als we goed en wel in het KLM toestel zitten krijgen we het nieuws dat we vanwege de sneeuwval vertraging gaan oplopen. De sneeuw die op de vleugels ligt moet eerst verwijderd worden en aangezien de luchthavenleiding verrast is door de vroege sneeuwval is er onvoldoende capaciteit beschikbaar. Het duurt uiteindelijk twee uur voor we aan de beurt zijn voor een schoonspuitbeurt. Al die tijd blijven we in het vliegtuig zitten. Dan nog even wachten op een vrije startbaan en we kunnen ruim na 22 uur het luchtruim in (vertrek zou 20 uur moeten zijn). Eenmaal op Schiphol zijn we de koffer kwijt. We doen aangifte van vermissing, maar dan blijkt dat de koffer op een andere band is terecht gekomen. W moeten nog een flink eind lopen van hal 1 naar hal 2. Als we dan de koffer hebben blijken we net de laatste trein van het dagnet gemist te hebben en moeten we 75 minuten wachten op de eerste nachttrein. Ruim na 2 uur in de ochtend zijn we dan in Rotterdam en rond half drie stappen we ons huis in.

Weer: regen, 5 graden. In de middag wordt het sneeuw.

Andere Reizen