Zaterdag 6 juni 2009

Arlanda - Falun: 225km

We staan om half zes op en na een ontbijtje gaan we rond zes uur de deur uit. We nemen de metro naar het centraal station en daar staat de trein naar Schiphol al klaar. We komen om kwart over zeven aan. We zijn al ingecheckt voor onze KLM vlucht naar Stockholm en hoeven dus alleen de bagage af te geven. We drinken daarna koffie bij Starbucks en kopen drank (Schiedamse Wodka) voor onze Zweedse vriend Martin, die aan het eind van onze reis zullen bezoeken. De vlucht verloopt prima en we komen op tijd aan in Stockholm’s luchthaven Arlanda. Daar nemen we de transferbus naar de autoverhuur van Avis. We krijgen een Audi6 combi mee. Een mooie ruime auto. We rijden in noordelijke richting over de E4. Bij Uppsala gaan we de weg af om te lunchen in het centrum. Het is nationale feestdag en er wordt nog campagne gevoerd voor de Europese verkiezingen. We eten bij de rivier in een restaurantje. Daarna gaan we verder richting Falun. We nemen vanaf Gävle meest kleine wegen, omdat er files voorspeld zijn op de hoofdweg vanwege werkzaamheden. Hierdoor komen we langs mooie meertjes en door kleine gehuchten met veel bruinrood geschilderde houten huizen. Velen hebben op deze feestdag de Zweedse vlag uithangen. We komen even voor vier uur aan in Falun, waar we geboekt hebben in het First Hotel Grand. Het is een goed, maar wat saai hotel. We lopen later het centrum in waar festiviteiten aan de gang zijn in verband met de nationale feestdag. We drinken een biertje op het  terras van restaurant Banken en worden meteen geconfronteerd met het Zweedse drankbeleid. Het kost meer dan 5 euro!

’s Avonds eten we wederom bij Banken. Zoals de naam doet vermoeden is het gevestigd in een voormalig bankgebouw. We krijgen een tafeltje voor de grote kluisdeur.  Het eten is prima en bediening vriendelijk. We lopen na het eten naar het grote plein waar het festival voor de nationale feestdag in volle gang is. Er is heel wat volk op de been. We lopen terug naar het hotel en zien nog wat van het voetbal voor de WK kwalificatie. Zweden verliest met 1-0 van Denemarken, maar Nederland wint met 2-1 van IJsland en is verzekerd van deelname aan de WK in Zuid-Afrika volgend jaar.

We gaan vroeg slapen, want we zijn doodmoe.

Weer: zonnig, rond de 13 graden

Zondag 7 juni 2009

We slapen diep en zijn geheel uitgerust. Na het ontbijt wandelen we naar de voormalige kopermijn, Falu Gruva. Hier werd tot 1992 koper gewonnen. De koperwinning begon al in de 8e eeuw, toen Zweden zich nog in de IJzertijd bevond. Misschien is de mijn nog wel ouder. De eerste schriftelijke vermelding stamt uit 1288. Volgens de legende werd het kopererts voor het eerst door een geit ontdekt, die zijn hoorn aan een steen schuurde. Koper was voor Zweden de grote bron van inkomsten in de 16^e en 17^e eeuw en één van de redenem dat Zweden een politieke grootmacht werd. Zweden produceerde toen 2/3 van de totale koperbehoefte in Europa. We zijn ruim op tijd, want het museum gaat op zondag pas om 11 uur open. We lopen rond de grote pit, die ontstond toen de mijn op een zondag in 1687 instortte en de grote kuil ontstond. Niemand kwam om omdat de instorting op een zondag plaatsvond. Vanaf de 18e eeuw nam de koperproductie af. In 1881 werd er ook goud gevonden, hetgeen tot een kortstondige goudkoorts leidde. In totaal werd 5 ton goud gewonnen. In de 20e eeuw werd koper een nevenactiviteit en werd ijzerpyriet en zink belangrijker. In 1992 werd de mijn gesloten en legde het bedrijf Stora Kopparberg zich toe op bosbouw. 

Om 11 uur gaat het informatiecentrum open. We kopen kaartjes en bezoeken eerst het mijnziekenhuis. Hier een tentoonstelling over het eerste bedrijfsziekenhuis (1578)  in Zweden. Om half 12 gaat de eerste rondleiding in het Engels van start. We dalen af via een trap en krijgen een cape om tegen de rode menie en volgen de gids door lange gangen, naar grote mijnkamers. Hier onder de grond is er geen enkel organisch leven. Het hout van het stutwerk zit er al honderden jaren en vergaat niet. Ook een kerstboom staat al vier jaar ongeschonden dood te zijn. Beroemd is het verhaal van dikke Mats, die verongelukte in de mijn en 49 jaar later werd gevonden. Hij was volkomen geconserveerd en werd alleen door zijn toenmalige verloofde herkend, die inmiddels 69 jaar oud was geworden. In de mijn bevindt zich ook een bijzonder koninklijk gastenboek: een muur waarop in gulden letters de handtekeningen van koninklijke bezoekers staan geschilderd. Na een uur is de rondleiding voorbij. We eten wat in de cafetaria en bezoeken nog het mijnmuseum, dat een beeld geeft van de koperwinning hier in Falun door de eeuwen heen. We lopen terug naar het centrum en drinken een capucino.

’s Middags rijden we naar Sundborn om de woning van de Zweedse schilder Carl Larsson te bezoeken. Het huis is mooi gelegen aan het water. Het is ingericht door met name Larsson’s vrouw Karin met vrolijke kleuren en moderne motieven. Dit zette de toon voor het inrichten van huizen in de tijd daarna. Karin Larsson overleed in 1928 en het interieur is sindsdien onveranderd gebleven. De kunstenaar leefde van 1853 tot 1919. In 1877 trok hij naar Parijs en in 1881 naar de Zweedse kunstkolonie in Grèz-sur-Loing in Frankrijk. In 1888 vestigde hij zich in Sundborn, dat zijn vrouw van haar vader had geërfd. Larsson begon tijdens zijn verblijf in Grèz met aquarellen, waarmee hij zeer succesvol werd. Larsson kreeg 8 kinderen, die samen met zijn vrouw zijn favoeriete modellen waren. Je ziet ze overal in het huis terug. Het huiselijke leven moet nogal gereglementeerd zijn geweest en overal staan opwekkende en vermanende teksten op de muur.  Na de rondleiding (Zweeds, Engels krijg je mee in een boekje) gaan we naar Lugnet, het Rijksskistadion in Falun. We lopen naar boven naar de springschans. Daar kun je de lift naar boven nemen voor een adembenemend uitzicht over de wijde omgeving.

’s Avonds eten we bij een Thais eethuisje voor bijna niets. Daarna is nog een probleem om iets te vinden voor koffie en een drankje. Het stadje lijkt op een zondag vrijwel uitgestorven. We vinden koffie in een pub en daarna nog een biertje. Zelfs de hotelbar in ons hotel is op zondag dicht.

Weer: bewolkt, lichte regen en een frisse start. Later op de dag opklaringen en 13 graden.

Maandag 8 juni 2009

Falun - Leksand: 68km

Erik’s oog is ontstoken. Het begon gisteravond al, maar nu is het erger geworden. De zoektocht naar een arts is niet eenvoudig. Het telefoonnummer dat we krijgen leidt naar een antwoorddienst, die belooft om 20 over 10 terug te bellen. We willen daar niet op wachten. We gaan naar de eerste hulp van het ziekenhuis, maar die verwijzen ons naar de oogafdeling. Die willen ons niet helpen zonder verwijzing van een huisarts. Dan maar naar het gezondheidscentrum. Daar krijgen we eerst een verpleegkundige en tenslotte toch een arts te spreken. Hij schrijft een recept uit van het medicijn, dat Erik al eerder van onze eigen huisarts heeft gekregen. Het consult en de medicijnen waren erg goedkoop. 125 kronen respectievelijk 98 kronen (€11 en €9).

We drinken een koffie en rijden dan naar Leksand. Dat ligt mooi aan een zijarm van het grote Siljameer. We hebben gereserveerd bij hotel Moskogen, waar we rond één uur aankomen. We pakken meteen de lunch mee, maar dat stelt niet zoveel voor. In de middag maken we een wandeling langs het meer en bezoeken de grote kerk. We drinken koffie in het centrum en zoeken naar een restaurant. Veel restaurants zijn maandag en sommige ook dinsdag t/m donderdag gesloten. We vinden tenslotte restaurant Bosporen, een Turks restaurant, dat ook Italiaanse pizza's en Zweedse gerechten op de kaart heeft staan. Het zit flink vol, maar we kunnen nog een plaatsje bemachtigen. Na het eten weer terug naar het hotel. We kijken nog wat tv. De Europese verkiezingen zijn het onderwerp van het nieuws. Vooral de milieupartij, liberale volkspartij en de piratenpartij hebben gewonnen. In feite de partijen die het meest volmondig pro-Europees zijn. De piraten zijn voor afschaffen van auteursrecht voor downloads, maar ook voor privacy bescherming en tegen censuur op het internet. Vooral jongeren hebben hierop gestemd.

Weer: zonnig. Tot 17 graden. ’s Nachts koud.

Dinsdag 9 juni 2009

Leksand - Rättvik - Mora - Leksand: 114km

We rijden eerst naar Rättvik. We drinken koffie in een koffietentje en wandelen dan naar de kerk, die mooi aan de oever van het Silja meer ligt. Vervolgens lopen we naar het openluchtmuseum, maar dat ligt er nog verlaten bij. De meipaal ligt wel klaar om opgericht te worden voor het midzomerfeest over 10 dagen. We lopen weer terug naar het dorp. Vandaar rijden we naar Dalhalla. Dat is een geweldig groot theater dat is uitgehouwen in een voormalige kalksteengroeve.. Het is helaas dicht en in deze tijd van het jaar alleen in het weekend te bezichtigen. Ik klim met hulp van Erik over het hek en maak stiekum wat foto’s. 's zomers worden hier concerten en opera's uitgevoerd.

We rijden terug naar Rättvik en vandaar naar Nusnäs. Daar worden sinds jaar en dag de beschilderde houten Dalapaardjes gemaakt. Nils en Janne Olsson begonnen deze traditie. Het atelier is te bezichtigen en je kunt zien hoe de paardjes van een blokje hout veranderen in rode en blauwe paardjes. Uiteindelijk kom je natuurlijk in de winkel, waar je ze als souvenir kunt kopen. Het meest Zweedse aandenken, dat er is. 

We rijden verder naar Mora en lunchen goedkoop in een restaurant aan de Vasagatan. Zoals zo vaak in Zweden bestaat de lunch uit een buffet. Je betaalt vooraf en je kunt meteen aanvallen. Het kost nooit meestal rond de 100 kronen per persoon inclusief drinken. Na de lunch gaan we naar het Zorn museum, gewijd aan de schilder van die naam (1860-1920). Zorn werd als onecht kind op een boerderij in Mora geboren en klom op tot gevierd kunstschilder en vermogend man. Hier liet hij na verblijven in Parijs en de USA een villa bouwen van 600m2 en 17 kamers. Hier ontving hij talrijke gasten, waaronder Carl Larsson (die we uit Sandborn kennen) en Prins Eugen, de schilderende broer van koning Gustav V. We bekijken het museum met veel werken van de schilder. Zowel aquarellen als olieverf. Naast de vaste opstelling is er ook een tijdelijke tentoonstelling met werken van Zorn die hij maakte op zijn reizen door Spanje. Daarna bekijk ik met een rondleiding het woonhuis, dat voorzien is van alle moderne gemakken van die tijd, zoals een koelkast, warmwater en een telefoon.

We rijden vervolgens langs de andere zijde van het Silja meer terug naar Leksand.

’s Avonds eten we bij de Chinees, Lucky House. Niet bijzonder, maar wel voedzaam. Het toetje kopen we bij de supermarkt en eten we op in de hotelkamer.

Weer: zonnig temp. Tot 18,5 graden.

Woensdag 10 juni 2009

Leksand - Orsa - Mora - Leksand: 140km

We rijden via Rättvik en Mora naar Orsa. Zo’n 13 km voorbij Orsa ligt het Grönklitt berenpark. Hier worden ongeveer 40 beren gehouden in grote habitats, waar je omheen kunt lopen. Er zijn verschillende soorten beren in het park, zoals de gewone Zweedse beren, die hier ook in het wild voorkomen, maar ook een tweetal Kamsjatkaberen, die veel groter zijn. Er zijn ook twee ijsberen. Die lopen toch wel wat zielig te “ijsberen” op een heel klein stukje van hun enorme habitat. Volgens de man van de worstenkraam komt dat omdat ze oorspronkelijk in een kleine kooi werden gehouden, waar ze dit gedrag hebben aangeleerd. Om 11 uur worden de lynxen gevoerd, maar die durven zich nauwelijks te laten zien. In de natuur zijn ze ook heel schuw. Ze reageren wel op het vlees, maar verdwijnen er snel mee het struikgewas in, uit het zicht van het publiek. Om 13 uur worden de beren gevoerd en die bieden meer spektakel. Op het geluid van het karretje met voer verzamelen ze zich bij het voederpunt en wachten het voer af. Ze krijgen broden en fruit toegeworpen, waarop ze zich gulzig storten. 

Het begint een beetje te regenen en we hebben nu wel alles gezien. We rijden naar Orsa en nemen een eenvoudige lunch. Dan rijden we door de zwaarder wordende regen naar Mora. Daar is het weer droog. We drinken koffie in de Kaffestugan en lopen door de winkelstraat. Dan is het alweer half vijf en gaan we op weg naar het hotel. We nemen weer de andere zijde van het Siljameer en komen om half zes bij het hotel.

’s Avonds eten we bij de Leksand bistro, die in deze tijd van het jaar van woensdag t/m zaterdag open is. Mexicaans eten. Wel wat veel, maar het smaakt prima.

Later kijken we nog naar Zweden tegen Malta op tv. Zweden wint met 4-0. De ook in Nederland bekende Ibrahimovic scoort één keer.

Weer: bewolkt met zo nu en dan regen. Koud 8-11 graden

	Andere reisverhalen
terug		verder